کد مطلب:19088 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چرا قرآن دستور اقتدا به پيامبر داده است؟

خداي سبحان رسول اكرم(ص) را به عنوان اسوه معرفي كرده است : «لَقد كان لَكم في رسول الله أُسوة حسنة» احزاب/21، چنانكه دستور اعتصام به «حبل الله» داده است: «واعتَصِموا بِحبل الله جميعاً» آلعمران/103. «حبل الله» همان قرآن كريم است كه عصاره رسالت است. شخصيت حقوقي رسول اكرم(ص) به صورت قرآن متجلّي شده است و چون قرآن و عترت از يكديگر جدا نبوده، عدل قرآن كريم هستند، در حقيقت دستور اعتصام به عترت نيز داده شده است و چون هر بالعرضي بايد به بالذات برسد و هر بالتبع بايد به بالأصل منتهي گردد، قرآن كه حبل الله است و ما مأمور به اعتصام آن هستيم خود به الله اعتصام ميكند و رسول خدا كه اسوه ماست و بايد به او اقتدا كنيم او نيز به الله اقتدا ميكند. پس بايد به ريسماني چنگ زد كه در دست خداست و به رسولي اقتدا كرد كه به الله اقتدا ميكند؛ از اينرو خداي سبحان نوع اوصاف برجسته و اسماي حسنايي كه در قرآن براي خود ثابت ميداند براي پيامبر نيز ثابت دانسته، كار او را كار خود ميشمرد، چنانكه در بيان خط اصلي، كه خطوط فرعي به آن منتهي ميشود، ميفرمايد: «انَّ ربي علي صراطٍ مستقيمٍ» هود/56؛ كار خدا، در مقام فعل، بر صراط مستقيم است. «صراط مستقيم» راهي است كه نه بين اجزاي آن اختلاف و تخلف باشد و نه در ميان پويندگان آن مخالفت. مراد از بر صراط مستقيم بودن خداونداين است كه در مقام عمل، نه اختلاف در كار اوست و نه تخلف و همين صفت برجسته كه از اوصاف فعل خداست، براي رسول اكرم(ص) نيز بيان شده است: «انك علي صراطٍ مستقيمٍ» زخرف/43؛ تو بر صراط مستقيم هستي. يعني عقيده، خلق و عمل تو بر صراط مستقيم است.

انسان كامل، هم ميزان قسطِ اعمال است و هم صراط مستقيم. پس كار خدا بر صراط مستقيم است، رسول او نيز بر صراط مستقيم است. كاري كه خدا انجام ميدهد رسول اكرم(ص) نيز كه آيينه خدانما و مظهر حق است در نشئه امكان انجام ميدهد، گرچه كار خدا بالذات است و كار رسول او بالعرض؛ يكي ظاهر است و ديگري مظهر، يكي خالق است و ديگري مخلوق، ليكن كار كه صفت فعل است و از مقام فعل واجب انتزاع ميشود، موجودي است مخلوق، ممكن و حادث.

بنابر اين دستور اقتداي به پيامبر(ص) براي آن است كه او صراط مستقيم و متخلق به اخلاق خداست و اقتداي به او پيمودن صراط مستقيم است؛ و فرمان اعتصام به ريسمان خدا براي اين است كه حبل خدا به عصمت الهي معتصم است.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)